امروزه ایمن سازی اتصالات برقی ساختمان‌ها به کمک سیم ارت نوعی گواهی استاندارد لازم جهت کاهش وقوع خطرات ناشی از مشکلات سیم‌کشی و بارهای الکتریکی هستند که توسط سیم اتصال به زمین دفع می‌شوند.
به عبارتی وجود سیم ارت کمک میکند تا بارهای الکتریکی که ممکن است به دلیل آسیب دیدن سیم فاز ایجاد شوند؛ به سمت خروجی ساختمان هدایت گردند؛ در واقع کار اصلی این هادی منفی، انتقال بارهای الکتریکی سیم فاز (مثبت) است.
این سیستم ایمنی متشکل از چاهی است که یک سر سیم ارت به آن متصل بوده و سر دیگر آن نیز به وسایل برقی یا لوله کشی ساختمان وصل است؛ درون چاه ارت صفحه مسی به صورت عمود قرار می‌گیرد که اطراف آن را با مواد بنتونیت پر و محکم می‌سازند.
زمانی که یک سیم مسی را به صفحه درون چاه جوش بزنند و سپس امتداد سیم خارج شده را به صفحه تست باکس وصل کنند؛ ارتباطی بین چاه و تابلو برقرار می‌شود که می‌توان یک یا تعدادی از وسایل برقی را مورد پوشش ایمنی خود قرار دهد.
سیم ارت چیست؟
به منظور افزایش سطح ایمنی و محافظت بالاتر در مدارها از سیم‌های ارت استفاده می‌گردد که با نام‌های سیم هادی یا اتصال به زمین نیز شناخته می‌شوند؛ لذا برای رعایت هرچه بهتر نکات ایمنی به هنگام نصب و استفاده از وسایل و تجهیزات الکترونیکی بهره‌گیری از سیم ارت الزامی است.
این سیم از لحاظ قطر با سیم فاز هم اندازه بوده و معمولا در رنگ‌های سبز یا زرد وجود دارد؛ که اتصال این سیم از ساختمان به زمین سبب ایجاد مسیری مجزا و اضافه جهت انتقال بارهای الکتریکی خطرساز به زمین شده و به این ترتیب از احتمال برق گرفتگی و سایر خطرات ناشی جلوگیری میکند.
اگر وسایل برقی به دلایلی مانند پوسیدگی سیم‌کشی و برخورد سیم‌ها با بدنه دستگاه دچار بار الکتریکی شوند؛ احتمال برق گرفتگی افراد در تماس با وسایل، اتصالی، آتش‌سوزی و دیگر خطرات احتمالی وجود دارد؛ لذا سیم‌های اتصال به زمین از وقوع چنین حوادثی جلوگیری کرده و مانع افزایش ولتاژ ناگهانی در وسایل برقی می‌شوند.
نمایندگی اصلی سیم و کابل کسری با ارائه سیم و کابل با کیفیت بسیار بالا سعی بر آن داشته تا ایمنی سیستم برقی را در ایمن ترین سطح ممکن نگه داشته و مانع خطراتی احتمالی مانند پوسیدگی شود.
میتوانید با مراجعه به راهنمای خرید سیم و کابل خریدی مطمئن و ایمن را تجربه کنید.
انواع سیم ارت یا اتصال به زمین
با توجه به رسانایی بالایی که آلیاژ مس دارد؛ در اغلب اجزای الکتریکی به کار رفته و سیم‌های ارت مسی نیز انواع مختلفی دارند که شامل موارد زیر می‌شوند.
مس بدون پوشش:
از متداول‌ترین انواع سیم مسی، نمونه مس بدون پوشش یا برهنه است که نوعی سیم اتصال به زمین نیز بوده و معمولا با نام ارت خوانده می‌شود.
این سیم مسی برهنه بدون هیچ روکشی به کار می‌رود و قدرت رسانایی قابل ملاحظه‌ای دارد و عدم پوشش در این سیم ارت، سبب انتقال عالی عناصر خطرساز به زمین می‌شود.
سیم سبز THHN6:
نوع خاصی از سیم‌های ارت مسی که برای فضاهای باز به کار می‌روند و با نماد Thhn6 و رنگ سبز شناخته می‌شود؛ و توسط پایه‌ای از آلیاژ مس عایق‌بندی شده و برای قرارگیری در معرض رطوبت در محیط‌های باز مشکلی ایجاد نمی‌کند.
مس سنجیده شده:
سیم‌های مسی ارت از لحاظ اندازه متفاوت هستند و هرقدر عدد سنجیده بزرگتر باشد؛ سیم کوچکتر بوده و در واقع بین عدد سنجیده و اندازه سیم رابطه عکس وجود دارد؛ لذا برای وسایلی با جریان بیشتر از سیم‌های ارت بزرگتر استفاده می‌کنند و کاربرد هر سیم برحسب آمپر و شدت جریان عبوری متفاوت خواهد بود.
ارت خشک: نوعی از سیم‌های ارت مفتولی، سیم‌های تک رشته‌ای و مسی هستند که با نام سیم ارت خشک نیز شناخته می‌شوند؛ رشته هادی این ارت‌های خشک از مس تابیده شده با خلوص بالا بوده که دارای لایه عایق PVC هستند.
تفاوت سیم ارت و سیم نول
سه عبارت ارت، فاز و نول از مهمترین عناوین در زمینه مدارهای برق ساختمانی و برق شهری هستند که نصب اصولی و رعایت استانداردهای این اتصالات بر ایمنی تجهیزات الکترونیکی تاثیر بسزایی دارد.
ابتدا لازم است بدانید که سیم‌های فاز و نول مکمل همدیگر بوده و مسیر حمل جریان از فاز و برگشت جریان از نول را تشکیل می‌دهند؛ لذا هر سه این سیم‌ها اجزای اصلی در سیستم انتقال نیرو بوده و زمانی که حفاظت از تجهیزات و جان افراد در میان باشد نقش سیم‌های ارت پررنگ می‌شود.
در واقع می‌توان گفت که مسیر بازگشت جریان با سیم نول بوده و این در حالی است که سیم ارت مسیری جهت انتقال بار الکتریکی به زمین را ایجاد میکند و اگرچه بار هر دو این دو سیم‌ها ولتاژ صفر و برابری دارند؛ اما عملکرد هریک متفاوت و مجزا است.
عدم به کار گیری سیم ارت سبب چه مشکلی می‌شود؟
پیش از این با برخی از مزایا و کاربردهای نصب سیم اتصال به زمین آشنا شدیم و به تبع خطرات ناشی از عدم توجه به این اتصالات ایمنی، خطرات مختلفی را به همراه خواهد داشت.
عدم استفاده از سیم ارت می‌تواند سبب ایجاد آتش سوزی، اتصالی، از کار افتادن وسایل برقی و حتی خطر جانی افراد در اثر برق گرفتی توسط بارهای منفی ایجاد شده در سطح وسایل، پریزهای برق و... شود.
استفاده از سیم ارت اگرچه ترفندی به ظاهر ساده است؛ اما در رفع خطرات جانی، اتصالی و سوختن تجهیزات الکتریکی کاربرد دارد؛ ضمنا جهت پیشگیری از ایجاد نویز و اختلال در شبکه‌های توزیع و انتقال جریان‌های برقی و مخابرات نیز نقش اساسی ایفا میکند.
چگونگی ایجاد یک سیستم اتصال به زمین
سیستم ارتینگ که متشکل از دو بخش بسیار مهم یعنی چاه ارت و سیم اتصال به چاه است به دو شیوه قابل اجرا است.
سیستم ارتینگ سطحی:
این شیوه که در عمقی تا ۸۰ سانتی‌متری زمین نصب می‌گردد و برای اجرا در محیط‌هایی با ارتفاع کم از سطح دریا، پستی و بلندی کم بستر، فاصله زیاد بین سایت و دکل مناسب است و به هفت روش اجرا می‌شود که نام هر یک را ذکر می‌کنیم.
- Rodر
- Ringب
- پنجه‌ای یا شعاعی
- مختلط
- الکتروشیمیایی
- حلزونی و شبکه‌ای
سیستم ارتینگ عمقی:
رایج‌ترین شیوه نصب ارت روش ارتینگ عمقی است؛ که ابتدا باید محل مناسب چاه ارت را انتخاب کرده و حفاری با عمق لازم انجام شود؛ سپس سیم ارت را به صفحه مسی جوش زده و شیاری برای عبور سیم از چاه تا برق‌گیر و محل ارت ساختمان ایجاد می‌کنند.
لازم است تا مسیر شیار کوتاه باشد و میله برق‌گیر و سیم ارت بدون پیچ و خم به درون چاه برسند؛ در پایان پر کردن چاه با مواد بنتونیت و سپس نصب شینه و میله برق‌گیر انجام می‌شود.
